GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW
Gminna ewidencja zabytków jest zbiorem zawierającym wykaz obiektów z terenu gminy podlegających ochronie konserwatorskiej. Założenie i prowadzenie gminnej ewidencji zabytków jest ustawowym obowiązkiem wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Jest ona prowadzona w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, zawierających m. in. wskazanie rodzaju zabytku, jego nazwę oraz dokładne miejsce położenia. Zgodnie z art. 22 pkt 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków
i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003, Nr 162, poz. 1568 z późn. zm)., „W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte:
Ewidencja, będąca dokumentem porządkującym zasób dziedzictwa kulturowego miasta
w zakresie zabytków nieruchomych, stanowi podstawę do sporządzenia gminnego programu opieki nad zabytkami. Służy także sprawnej realizacji ustawowych obowiązków w zakresie ochrony zabytków nałożonych na organy administracji publicznej, w tym jednostki samorządu terytorialnego, polegających w szczególności na: „zapewnieniu warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie”, „zapobieganiu zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków”, „uwzględnianiu zadań ochronnych w planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska”.
Ujęcie obiektu w gminnej ewidencji zabytków nie jest formą prawnej ochrony zabytku jaką jest wpis do rejestru zabytków. Jakkolwiek dla obiektu uwzględnionego w gminnej ewidencji zabytków istnieje obowiązek uzgodnienia przez właściwy organ architektoniczno – budowlany (Starosta Powiatu Żyrardowskiego) z organem konserwatorskim (Miejski Konserwator Zabytków w Żyrardowie) decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy (art. 53 i 60 ustawy o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. t.j. Dz. U. 2012, Nr 647 z późn. zm. ) oraz uzgadniania pozwolenia na budowę lub rozbiórkę (ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., art. 39 ust. 3 Prawa budowlanego (t.j. Dz. U. 2013, Nr 1409 z późn. zm.).
Gminna ewidencja zabytków została założona i jest prowadzona na podstawie Zarządzenia Prezydenta Miasta Żyrardowa Nr 380/14 z dnia 6 maja 2014 r. w sprawie założenia
i prowadzenia ewidencji zabytków Gminy Miasto Żyrardów. Prowadzona jest w formie papierowej i elektronicznej. Ma charakter zbioru otwartego. Zmiany polegające na włączeniu
lub wyłączeniu karty adresowej obiektu będą wprowadzane kolejnymi zarządzeniami, publikowanymi na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miasta Żyrardowa.